Topraksız Tarım Nedir ?
Gelecekte çiftçilik yöntemi Topraksız Tarım mı?
Topraksız tarım, şu anda sahip olduğumuz endişelerin çoğunu gidermek için kontrollü ortamlarda gerçekleştirilebilir. Bu nedenle dünyanın birçok yerinde gelecekteki çiftçilik yöntemi olması bekleniyor. Tam veya kısmen kontrollü koşullar altında yoğun mahsul üretimine yardımcı olur. Olumsuz yetiştirme koşullarına sahip alanlarda mahsul üretim sisteminin esnekliğini ve yoğunlaşmasını garanti eder. Su ve besin maddelerinin temini üzerinde kesin kontrol, bununla mümkündür. Topraksız tarım aynı zamanda toprak kaynaklı hastalıkların ortadan kaldırılmasına, iş gücü ihtiyacının azaltılmasına ve her yıl daha fazla mahsulün alınmasına yardımcı olur. Dolayısıyla, kentsel ve yarı kentsel alanlarda çok popüler hale gelmektedir. Aslında topraksız tarım şu anda toprak kaynaklı hastalıkların bol ve sık görüldüğü yerlerin yerini almıştır.
Geleneksel toprak temelli tarımda, bitki enerjisinin çoğunu harcar ve yiyecek ile su için toprakta çok geniş bir alanı aramak zorunda olduğundan dev bir kök sistemi geliştirir. Topraksız yetiştirmede, bunlar doğrudan bitki köklerine ulaşır. Bitki ihtiyaç duyduğu her şeyi doğru oranlarda ve doğru zamanda alır. Böylece her şey en verimli şekilde kullanılır. Bu avantajları dışında toprak, işçilik ve su gibi sınırlı kaynaklar bağlamında çok uygun bir üretim sistemidir.
Topraksız Tarım
Topraksız tarım, sel ve kuraklık gibi mevsim veya doğal afetlerden bağımsız olarak hasada izin verir. Topraksız bir ortamda bitki yetiştirmekte kullanılan bir yöntemdir. Bitkiler ihtiyaçları olan besin elementlerini toprak yerine bitkinin ihtiyacı olan minerallerin özel olarak hazırlandığı besin solüsyonundan karşılarlar. Bu nedenle, bitkiler toprak ortamında yaptıkları gibi besin maddelerini bulmaya çalışmak yerine, besin elementlerini kolay bir şekilde doğrudan bu solüsyondan alabilirler. Ancak şu unutulmamalıdır; yetiştirme ortamının kendisi bir besin kaynağı değildir.
Neden Topraksız Tarım?
-Topraksız tarım, sınırlı alanda yüksek verimin alınmasına izin verir,
-Geleneksel tarıma göre daha düşük enerji maliyetlerine sahiptir,
-Daha az işçilik maliyeti gerektirir,
-Daha az sera gazı salınımı sağlar,
-Daha az su tüketimi sağlar,
-Daha az arazi kullanımı sağlar,
-Topraksız seracılık modelinden birim alanda elde edilen kazanç, geleneksel tarım modellerine göre yaklaşık 50 kat daha karlıdır. Özellikle dikey tarım arazinin daha iyi kullanılmasına izin verir.
-Daha yüksek karlılık sağlar.
Topraksız Tarımın Etkileri
Güneş hidroponiklerinin toprak gerektirmeyen ve bir sera tarafından korunan kontrollü bir sistem olduğu düşünüldüğünde, yoğun yağış, dolu, ani sıcaklık değişiklikleri, kuraklık veya yağış modellerinde meydana gelen değişiklikler üretimi engellemez. Bu, yerel üretkenlik, gıda güvenliği ve verim sayesinde hasatta önemli bir artışa izin verir.
Topraksız Tarımın Faydaları
Topraksız tarımın hem toprağı hem de suyu kurtarabileceği düşünülüyor. Ayrıca toprak erozyonunu önleyebilir, kontrollü koşullar yoluyla gıda kaybını azaltabilir ve pestisit kullanımını en aza indirebilir. Örneğin, sera hidroponiği, geleneksel tarım için ihtiyaç duyulan suyun yalnızca % 10'unukullanır ve önemli ölçüde daha az arazi kullanır. Dikey hidroponik (ekinleri istiflenmiş katmanlar halinde yetiştirmek) da çok daha az toprak ve su kullanır ancak bitkiler için enerji yoğun aydınlatma gerektirir.
Toprağa dayalı tarımın karşılaştığı zorluklar, topraksız tarımın icat edilmesine yol açmıştır. Yüksek teknolojinin kullanımıyla topraksız yetiştirme mümkün hale gelmiştir.
Şu an itibariyle toprak, bitkilerin optimum büyümesi için gerekli olan yeterli desteği, beslemeyi, havayı ve suyu sağladığından, dünya çapında ürün yetiştirmek için kullanılan en yaygın yetiştirme ortamıdır. Bununla birlikte, toprak kaynaklı hastalıkların, drenajın ve diğer faktörlerin varlığı nedeniyle, özellikle güvenli gıda üretiminde bazı ciddi sınırlamalar getirilmektedir. Aslında bitkinin büyümesi için toprağa ihtiyacı yoktur. Bu prensibe dayanarak, yüksek teknolojinin kullanılmasıyla topraksız yetiştirme mümkün hale gelmiştir. Topraksız tarım özellikle bahçe bitkileri yetiştirmeyi ifade eder. Diğer bir deyişle, doğal toprak yerine gözenekli substratlar veya saf besin çözeltisi (NS) üzerindeki tüm bitki büyüme sistemlerini içerir.
Topraksız Tarım Sistemleri Nelerdir?
Günümüzde yaygın olarak kullanılan üç topraksız üretim sistemi vardır. Hidroponik, Aeroponik ve Akuaponik olarak bilinirler.
Hidroponik; kum, çakıl, vermikülit, perlit, taşyünü, turba yosunu, talaş, hindistan cevizi lifi veya genleştirilmiş kil agregası vb. bir ortam kullanarak veya kullanmadan optimum bitki büyümesi için gereken tüm besin elementlerini sağlayan besin çözeltilerinde bitki yetiştirmek için bir teknolojidir. Hidroponik kelimesi, su anlamına gelen iki Yunanca kelime olan 'hidro' ve emek anlamına gelen 'ponos' kelimesinden gelir. Bu kelime ilk olarak 1929'da, daha önce bir laboratuvar tekniği olan bitkileri ticari bir yetiştirme aracına dönüştürmeye başlayan Kaliforniyalı Profesör Dr. Gericke tarafından kullanıldı. ABD Ordusu, II. Dünya Savaşı sırasında kısır Pasifik adalarında konuşlanmış askerlere taze yiyecek yetiştirmek için hidroponik kültürü kullandı.
Aeroponik; havada asılı duran köklerin hidroponik çözelti ile buğulanması için yenilikçi bir tekniktir. Strafor panellerde bitkiler özel olarak yapılmış deliklerle desteklenir. Besin çözeltisi, ince sis formunda, hesaplanan döngüsel formda asılı köklere püskürtülür. Kökler bitkinin ihtiyacına göre uygun şekilde sulu tutulur ve havalandırılır. Aeroponik, korumalı yapılar içerisinde uygulanmaktadır ve ıspanak, marul vb. gibi yapraklı sebzeler için uygun olduğu bulunmuştur. Bazı durumlarda aeroponik sistemde neredeyse iki kat bitki yetiştirilebileceğinden, korumalı yapılarda alan kullanımı için çok verimli bir teknik olduğu bulunmuştur. Sıkıcı işleri ortadan kaldırır, verimliliği 20 kata kadar artırır, zararlı pestisitlere olan ihtiyacı azaltır ve çok daha az su talep eder.
Aquaponik ise; aynı su kaynağında balık ve bitki yetiştirmek anlamına gelir. Balık aslında bitkiler için gübre sağlar ve bitki kökleri balıkların suyunu süzer. Balıklar bir tatlı su kaynağına girdiğinde, solungaçları ve atıkları yoluyla amonyak salgılarlar. Zamanla, nitrifikasyon bakterileri - doğal olarak oluşan mikroorganizmalar suyun altındaki tüm yüzey alanında büyümeye başlar. Bu bakteri, balık atığını nitritlere ve nihayetinde bitki besini olan nitratlara dönüştürür.
Topraksız tarımın sınırlayıcı faktörleri nelerdir?
Sistem mutlaka düşük eğimli ve su kaynağına erişimi olan bir karaya kurulmalıdır. Konum, günde dört saatten fazla doğrudan güneş ışığına sahip olmalıdır. Sistem, içerdiği besin maddesi miktarı nedeniyle doğal akarsularda bertaraf edilemeyen yılda yaklaşık 5000 l atık su üretmektedir. Tercihen bahçeleri veya aile bahçelerini sulamak için kullanılmalıdır, ancak bu önemli bir alan gerektirir.
Topraksız tarımda tercih edilen meyveler ve sebzeler nelerdir?
Topraksız tarımda en yaygın yetiştirilen sebzenin marul olduğunu söyleyebiliriz. Ülkemizde ise buna ek olarak domates yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bu sistem için en uygun meyve mahsulleri domates ve çilek, ardından dolmalık biber ve hıyardır. Diğer pek çok mahsul de topraksız tarımda bol miktarda kâr payı ile denenmektedir. Temel olarak, bahçecilikte yetiştirilen her şey hidroponik olarak yetiştirilebilir.
Nepal hükümeti, bu yeni üretim tekniklerini teşvik etmek için bazı tanıtım faaliyetleri başlatmıştır. Nepal'de tarımı ticarileştirmek amacıyla özel sektörden başta Katmandu olmak üzere bazı girişimciler bu teknikleri kullanarak sebze ve meyve üretmeye başlamıştır. Bu teknikleri kullanarak üretime başlayan genç girişimciler, önümüzdeki günlerde çiftçiliğin ve tarımın saygın bir meslek olacağına inanıyorlar.
Bununla birlikte, üretim teknolojileri, uygun yapılar, sistem için gerekli substratlar ve besinler ve yüksek başlangıç yatırımı zorlu konular olarak karşımıza çıkıyor. Bu basit bir teknik değildir ve bu tür işlere uygun niteliklere sahip iyi eğitilmiş insan kaynaklarına ihtiyaç duyar. Dahası, çoğu substrat ve besin maddesi Nepal'de kolayca bulunamıyor. İlk yatırımın maliyeti yüksektir.
Her düzeydeki hükümetler programlarını bu sorunları ele almaya odaklarsa, topraksız tarım, tarımın ticarileşmesini tetikleyebilir. Genç çiftçiler arasında çok popüler olacaktır ve ülke tarımsal emtiaların çoğunda kendine güvenecektir.