Çağımızın En Büyük Sorunu Kuraklık

Kuraklık Nedir?

Yağışların, kaydedilen normal seviyelerinin önemli ölçüde altına düşmesi sonucu, arazi ve su kaynaklarının olumsuz etkilenmesine ve hidrolojik dengenin bozulmasına sebep olan doğa olayı olarak tanımlanabilir.

Kuraklığın niteliklerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

·Frekans,

·Şiddet,

·Süre,

·Etki Alanı

Kuraklığın önemli özellikleri ise şu şekilde sıralanabilir:

·Başlangıç ve bitişinin belirsiz oluşu,

·Kümülatif artması,

·Aynı anda birden fazla kaynağa etkisi,

·Ekonomik boyutunun yüksek olması

Kuraklığın Sebepleri Nelerdir ?

·Yüksek sıcaklıkların nem dengesini etkilemesi veya bozması,

·Yağış azlığı, sıcaklık artışı ve nem dengesindeki değişim,

·Bölgeden bölgeye değişiklik gösteren hava basıncı, yükseklik, enlem ve coğrafi yapı,

·Doğal yaşamın tahrip edilerek ekolojiye zarar verilmesi,

·Ağaçlık ve orman alanlarının kesilmesi,

·Yer altı sularının kirletilmesi ve kaynakların kurutulması, atık suların geri dönüşümünün gerçekleştirilmemesi,

·Sanayi atıklarının çevreye atılması,

·Yağmur toplayan bitki örtüsünün tahribi,

·Motorlu taşıt egzozları, sanayi bacalarından atmosfere salınan zehirli gazlar,

·İnsanların doğaya verdikleri zarar ile küresel ısınma sürecinin hızlanması.

Kuraklık Çeşitleri

Birçok çeşidi olmakla birlikte üç belirgin kuraklık tipi vardır;

Meteorolojik kuraklık: Uzun zaman dilimlerinde yağışlarda ciddi miktarda düşüş yaşanması şeklinde gerçekleşir. Nem oranında düşüşe sebep olan yağış azlığı ile kuraklık başlangıcı şiddetini arttırarak farklı bölgelere yayılım gösterir. Aylık ve yıllık yağış miktarlarında önemli değişiklikler görülmesi bu tarz kuraklıkların ana nedenidir.

Tarımsal kuraklık: Meteorolojik kuraklığın çeşitli özellikleri ile çok yakın ilişkilidir. Toprakta bitkinin ihtiyacını karşılayacak yeterli miktarda su bulunamaması olarak tanımlanan tarımsal kuraklık yüksek sıcaklıklar, nem kaybı, kurutucu rüzgârlar, yağış azlığı ve su kaynaklarında kıtlık oluştuğu zaman meydana gelir. Ürün miktarında azalmaya, büyümede değişime ve hayvanlar için tehlikeye sebep olur. Kuraklıktan en fazla etkilenen sektör, tarım sektörüdür.

Hidrolojik kuraklık: Yüzeyde gerçekleşen su birikimi, yeraltı su kaynaklarının olumsuz etkilenmesi, yağışlardaki dengesizlikler hidrolojik kuraklığı meydana getirir.

Kuraklık Sonuçları Nelerdir ?

Bugün gelinen nokta itibariyle; fiziksel ve doğal çevre, kent yaşamı, kalkınma ve ekonomi, teknoloji, tarım ve gıda, temiz su ve sağlık olmak üzere hayatımızın her aşamasını etkileyeceği bilinmektedir. Geleceğimiz için doğaya, topraklarımıza ve çevreye ihtimam göstermeliyiz!

Türkiye yüksek bir ülkedir ve ortalama yükseltisi 1.100m’den fazladır. Örneğin; ülkemizin deniz seviyesi ile 500m arasında kalan alçak alanları ancak %17,5 kadar iken, 1.000m’den daha yüksek alanları ülke yüzölçümünün %55’den fazlasını meydana getirir. Bu durumun Türkiye'nin iklim koşulları üzerinde çok önemli etkiler yapacağı açıktır.

Kuraklık Nasıl Engellenir?

Kuraklığı önlemek için yapılması gerekenler başlıca şunlardır:

·Su israfı önlenmelidir,

·Kirli sular arıtılarak tekrar kullanılmalıdır,

·Havadaki nemi artıracak ağaçlık alanlar artırılmalıdır,

·Betonlaşma engellenmelidir,

·Doğaya zarar verecek zararlı gaz ve çöpleri ortaya enerji türlerinin kullanılması engellenmelidir.

Kuraklığı Önlemek İçin Ne Yapılmalıdır?

Dünya Doğal Kaynaklar Enstitüsü (WRI)’nünhazırladığı 'su riski' atlasında, su kıtlığı ve kuraklık görülen bölgeleri gösteren kapsamlı bir harita yayınlanmıştır. Buna göre dünyanın yaklaşık dörtte birinde kuraklık ve su sıkıntısı görüldüğü belirtilirken, küresel ısınmadan dolayı bu sıkıntının arttığı ve yakın bir zamanda Cape Town, Sao Paulo ve Chennai (Hindistan) gibi şehirlerde önlenemez kuraklıkların yaşanabileceği kaydedilmiştir.

Türkiye dünyada en çok su sıkıntısı çeken ülkeler arasında 32'inci sıradadır. Türkiye topraklarının yarısında aşırı yüksek ya da yüksek derecede su sıkıntısı çekildiği belirtilmiştir.

Verilere göre aşırı düzeyde su sıkıntısı yaşanan 17 ülke ise sırasıyla Katar, İsrail, Lübnan, İran, Ürdün, Libya, Kuveyt, Suudi Arabistan, Eritre, Birleşik Arap Emirlikleri, San Marino’dur.

Tarımsal kuraklığın etkilerini azaltmak için su kaynaklarının tasarruflu kullanımı ve korunması yanında yeni su kaynaklarının temini edilmesi gerekir. Genel adıyla yüzey sulama olarak bilinen salma, tava ve karık sulama yöntemleri Türkiye’de yaygın olarak kullanılmaktadır. Yüzey sulama yöntemlerinden olabildiğince vazgeçip yağmurlama, damlama ve sızdırma şeklinde farklı uygulamaları olan basınçlı sulama sistemleri ile su tasarrufunu yaygınlaştırmak gerekir.

Kuraklığa dayanıklı türleri geliştirerek ve ekimini yaygınlaştırarak ürün desenini değiştirmek, kuraklığa karşı alınabilecek önemli tedbirlerden bir diğeridir. Toprağın su tutma kapasitesini yükseltmek için çeşitli yollarla toprakta organik madde birikimini artırmak ve böylece daha az sulama suyu kullanarak istenen düzeyde verim elde etmek mümkün olabilecektir.

İçme, temizlik, endüstri, enerji ve rekreasyon gibi rakip su kullanımlarıyla suyun tüketilmesi, bozulması ve kalitesinin düşürülmesi; tarımsal sulama kaynaklarının azalmasına ve/veya kirlenmesine neden olabilmektedir. Mevcut sulama sularının miktar ve kalitesinin korunması için; suyun havza ve göletlerde toplanarak tutulması, daha iyi sulama kanalları tesis ederek sızıntı ve buharlaşmanın azaltılması ve sularda kirlenme ve bozulmanın engellenmesi uygulamalarını artırmak ve yaygınlaştırmak gerekir. Aşırı kullanım dolayısıyla giderek azalan yeraltı sularının yönetiminin iyileştirilerek kullanımını sınırlandırmak da hayati bir öneme sahiptir. Yağmur ve kar sularının biriktirilerek ve depolanarak sulama dahil farklı kullanımlara sunulması, su hasadı olarak isimlendirilmektedir. Biriktirildiği yere ve kullanım türüne göre farklı yöntemlerle yapılabilen su hasadının yaygınlaştırılması küçümsenmemeli ve göz ardı edilmemelidir.